تحقق استقلال
فرزادوثوقی – روزنامه نگار
درکشورهای متکی به اقتصاد تک محصولی ، محاسبات سالانه بودجه‌‌‌ای بسیارسخت وطاقت فرسا وگاها با مناقشاتی همراه است. درچنین شرایطی تورم و احتکاردامنگیر ملت می‌شود وبازار بسیار آشفته‌‌‌ای را پیش رو خواهیم داشت . درممالک دارای اقتصاد وابسته وتک محصولی باید دید چه چیزهایی را می‌توان جایگزین درآمدهای اصلی نمود.چیزهایی که در طول حیات یک ملت قربانی همان تک محصولی بودن شده است حالا توان رقابت با این غول درآمدی را ندارد.
اقتصاد ایران درطول یکصد سال گذشته وابسته به درآمدهای نفتی بوده است.با بروز انقلاب اسلامی‌درایران وسر دادن شعار استقلال اما درآمدهای نفتی همچنان سرآمد درآمدهای ملی است.این نوع کسب درآمد، کشور را همچنان متکی به خارج نگهداشته ومتاسفانه درمقاطع خاص ،راهبردی برای خروج از آن ارایه نشده است. حالا تحریم‌های خارجی باعث شده نفت کش‌ها لنگر از آب نکشندو متقاضی برای فروش آن یافت نشود.
برای سال 1399 بودجه‌‌‌ای بالغ بر 570 هزار میلیاردتومان برآورد شده است. هرچند بودجه 570 هزار میلیارد تومانی برای اصلاح وتصمیم نهایی تحویل شورای عالی هماهنگی اقتصادی متشکل از سران سه قوه شده است اما اینطور که پیداست سران سه قوه به نتیجه نهایی نرسیده اند وحالا بودجه دوباره برای سیر تکمیلی خود به مجلس یازدهم ارسال خواهد شد.
منابع تامین بودجه کشور از کانال نفت خارج شده است هرچند دولت مجوز فروش 50 هزارمیلیارد تومان نفت را از مجلس دارد اما برای تامین منابع پروژه‌های عمرانی نیازمند 80 هزار میلیارد تومان اعتبار است . کسری 30 هزار میلیارد تومانی این بند ازبودجه دولت را بسوی جذب منابع بخش خصوصی می‌کشاند چیزی که تاکنون توفیقی درآن نداشته ایم، درواقع توفیق دراین بند نیازمند یک دپلیماسی قوی اقتصادی است که تاکنون از آن محروم بوده ایم.
دولت حالا متوجه اولین سمت وسوی تامین منابع مورد نیاز یعنی مالیات شده است اما جنگ بیو لوژیک وتاخت وتاز کووید 19 راه را بردولت ایران ودریک کلام دولت‌های جهانی بست. کرونا ویروس بیشتر به بخش‌های اقتصادی حمله کرده قبل از آنکه بازیهای بهداشتی را تحت الشعاع خود قراردهد. اقتصاد خرد وکلان با هم زیر چرخ‌های کرونای مهاجم له شده است. حالا بازار فلج شده وداد وستد از رونق افتاده است . حتی برنامه سفرهای تجاری ومبادلات وابسته به آن ازبهم ریختگی شدیدی برخوردار شده است.
مالیات در کشورهای پیشرفته وصنعتی بالغ بر 40 درصدمنابع دولتی را تامین می‌کند.در کشورهای درحال توسعه بالغ 30 درصد ودرایران برابر آنچه سازمان مدیریت وبرنامه ریزی اعلام کرده است حدود شش درصد. درواقع اگر دولت می‌توانست از قاچاقچیان مالیات بگیرد ویا آندسته از افراد که با حساب‌های جعلی بانکی فرار مالیاتی دارند ، می‌توانست کشور را اداره کند . از طرفی گاهی دولت براثر فشارهای شدید مالی وبرای تامین حداقل‌های مورد نیاز مثلا پرداخت حقوق کارکنان لشکری دکشوری ناچار می‌شود به اقتصاد پنهان متوسل شود.
دولت اما برای جبران کسری بودجه خودش سه جایگزین معرفی کرده است. کاهش یارانه‌های پنهان وآشکار،مالیات وفروش اموال واوراق مشارکت . با این حساب دولت قادر به تامین بودجه 570 هزار میلیاردی کشور برای سال 1399 نیست . شاید دولت 520 هزار میلیارد تومان کسری بودجه داشته باشد کما اینکه بدهکاری سالهای گذشته نیز مزید برعلت می‌شود .
دولت باید از هوشمندی بالایی برخوردار باشد، تیم اقتصادی دولت باید کار گشته باشد و کارنامه قابل قبولی درگذشته داشته باشد. آمار و ارقام نشان می‌دهد کشور ظرفیت مالیاتی مناسبی دارد که با اصلاح قانون مالیات‌ها، تعریف پایه‌های جدید مالیاتی، جلوگیری از فرار مالیاتی و کاهش معافیت‌های مالیاتی می‌تواند از این ظرفیت برای تامین درآمدهای بودجه استفاده کرد. هم اکنون معافیت مالیاتی در کشور ۵۰ هزار میلیارد تومان است که فعالین اقتصادی از آن استفاده می‌کنند.
از طرفی رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور جزئیاتی از برنامه اصلاح ساختار بودجه اعلام می‌کند و می‌گوید دارایی دولت ۷ میلیون میلیارد تومان است. درواقع دولت دارایی‌های بسیاری دارد اما پول نقد ندارد . از طرف دیگر دولت بخش‌های زیان ده خود را در معرض فروش می‌گذارد که بخش خصوصی با هوشمندی از خرید آن سر باز می‌زند ویا بصورت صوری اقدام به خرید با تعرفه اندک می‌کند و پس از واگذاری ، آن صنعت تاب وتوان ایستادگی ندارد واولین اقدام تعدیل نیروی انسانی وخواب خط تولید است. از این دست اتفاقات در کشور بسیار افتاده است واجرای اصل 44 قانون اساسی را زیر سوال برده اما نتوانسته آنرا متوقف کند.
حال در آستانه پایان سومین ماه سال 1399 هستیم وتکلیف بودجه روشن نیست باید از نمایندگان مجلس خواست با مشاوره اهل فن وبصورت تخصصی به بودجه 99 نگاه کنند چراکه انداختن بار بودجه روی دوش مردم قابل تحمل نیست . /// انتهای پیام 760 کلمه