چرتکه‌ها را جمع کنیم
فرزاد وثوقی روزنامه نگار
سابقا نفت پرهیاهوترین بازار جهانی را دراختیار داشت. نفت همان طلای سیاه که استعمار با روش‌های نو درصدد انحصار آن بوده وهست . کرونای ساخته شده توسط بشر این روزها قطب‌های اقتصادی را به تکاپو انداخته است. روزگاری همه در اوپک گردهم می‌آمدند وقیمت‌ها را به روز رسانی می‌کردند، گاهی دراوج وگاهی سقوط. ماجرای نفت به سیاست‌های بزرگ گره خورده بودو گاهی برای فلج کردن یک نظام سیاسی به تحریم خرید نفت هم اقدام میشد. گاهی دولت‌ها ناچارسیاست فروش نفت دربرابر غذارا می‌پذیرفتند ویا می‌پذیرند.بنظر میرسد این روزها نفت ومشتقات آن درحال خروج از بورس باشند. اقتصاد مبتنی برنفت تاریخ مصرف خود را ازدست داده است وباید درانتظار انرژی‌های نو بود. انرژی‌هایی که فناوری‌های نوین عرضه خواهند کرد وباید دید ممالک جهان سوم تاچه میزان در این فناوری‌ها سهم دارند ویا خواهند داشت.
داستان بسیار پیچیده است، زمانیکه با پدیده فرار مغزها به غرب مواجه بودیم غافل از این ماجرا که روزگاری خواهد رسید که اقتصاد متکی برچرکته جواب نخواهد دادو حالا ، مغزهای شرقی مهاجرت کرده به غرب ، عمده تولیدات غربی را برای مصرف در جهان سوم ، بازار یابی می‌کنند وباید دید هنر این بازار بزرگ مثلا 80میلیونی در کسب درآمدهای جایگزین نفت چگونه مثبت بوده تا توان بهره مندی از این فناوری‌های روز را داشته باشند.
کاهش مصرف نفت تا میزان 8 میلیون بشکه در روز یک زنگ خطر بزرگ برای کشورهای دارای اقتصادی متکی به نفت درمیزان درآمدهای سالانه نفتی برای کسب بودجه‌های عمومی‌وعمرانی است. مصرف روزانه نفت درسال 2020بشدت نسبت به سال 2019 کاهش داشته است. درواقع اقتصاد بسیاری کشورها که توسط کووید 19 ازباب پدافندهای بهداشتی غافلگیر شده است حالا برای این موضوع مهم هم دچار غافلگیری شده است. کرونا به دو صنعت مهم در جهان حمله قدرتمندی داشته و به فکر رونق صنعت سوم است. اول صنعت گردشگری ودوم صنعت نفت که درحال اضمحلال هستند درحالیکه صنعت پزشکی با خروج واکسن کووید 19 از انبارهای ازپیش تجهیز شده بشدت رونق خواهد گرفت.
غرب که خودش را به صنعت پاک ( گردشگری با محور موزه داری ) مجهز کرده بود حالا با شکست سنگینی مواجه شده است و شرق هم چون به درآمدهای نفتی تکیه کرده بود بشدت درهراس افتاده است. طراحان این داستان بطور قطع باید نگاهی دیگری به موضوع داشته باشند وباید دید کدام منابع در جهان بیش از هر چیز دست نخورده باقی مانده است که بطور قطع هدف آتی یابندگان ثروت واستعمار نومی‌باشد.
درسالهای گذشته دست اندازی‌های بسیاری به منابع طبیعی ومحیط زیست با عناوین صنعتی انجام شده که هرچند این طرح‌ها متوقف شده اما جانمایی خود درنقشه‌ها را حفظ کرده است. هستند معادنی که به عنوان ذخایرغنی کشورها تاکنون نه اکتشاف شده ونه بهره برداری لذا می‌توان آینده اقتصاد را اینگونه متصور شد که نگاهی آتی به معادن است.
درجنگ‌های منطقه‌‌‌ای وجهانی گذشته نیز نگاه به معادن ومنابع کشورهای مورد تجاوز قرار گرفته در اولویت بوده است هرچند آنچه درتاریخ ثبت شده ، ناکامی‌این داستان است اما منابع اینچنینی پیوسته درحال تاراج بوده وهست. نمونه بارز آن درخاک فروشی مصداق دارد آنچه درگذشته توسط گروه گزارش صداوسیما منعکس وچندین بار تکذیب وتایید شد اما درنهایت همگان متوجه شدند قاچاق خاک از کشور به سایر کشورهای هدف به دلیل غنای آن دارای اهمیت وارزش است. ارزشی که سودسرشاری را به جیب مافیای خاک فروش سرازیر کرده ومی‌کند.
اقتصاد ایران بشدت آسیب پذیر است. با اخبار سیاسی از سراسر جهان دچار التهاب وناآرامی‌می‌شود. گاهی صعود وگاهی سقوط ، باید دید چرا این اقتصاد این همه سیاسی است و میتواند درابعاد امنیتی تاثیر گذار باشد. کووید 19 دشمن انرژی است. کووید 19 همه چیز را متوقف وقرنطینه می‌کند پس با حرکت مخالف است. حالا اگر حرکت درجهان متوقف شود باید دید آیا خریداری برای سوخت وجود خواهد داشت ویا با کاهش تقاضای شدید سوخت چه اتفاقی برای نظام عرضه آن خواهد افتاد.
بطور قطع اولین آسیب متوجه پالایشگاهها خواهد بود که هم تولید را مختصر کنند وهم قیمت‌ها را آنطور که مشتری می‌خواهد پایین بیاورند. استاندارد تولید سوخت هم از جهاتی دیگر مورد توجه است ،باید دید پالایشگاههای قدیمی‌وفرسوده قادر به تولید سوخت استاندارد جهانی هستند؟
پرسش‌های بسیاری در پس پرده کووید 19 واقتصاد جهانی مطرح است که باید پله به پله مورد توجه قرار بگیرند. مهم آن است که دوره اقتصاد کوچه بازاری بسر آمده است واگر به اقتصاد جهان پیوند نخوریم انزوا و اضمحلالمان حتمی‌است. ///انتهای پیام 757 کلمه